жемтүсу

жемтүсу
зат.
Жылқы тұяғының іріңсіз қабынуы. Бұл жылқыда ғана болады. Көбінесе екі алдыңғы не екі артқы тұяғына, кейде төрт тұяғына жем түседі. Алдыңғы тұяғы ауырса жүрелеп көсіледі, артқы тұяғы ауырса бүрісіп, аяғын бауырына тартады. Ауру жылқы басын, мойнын көтере алмайды. Тұяқтың қызуы көтеріледі. Жемтүсу ұзаққа созылса, тұяқтар бүрісіп қалады. Жемтүсудің негізгі себептері қатты шауып, алқынып еті қызған жылқыны кенет салқындату, ыстықтай суық суға шомылдыру, құрамында азоты көп (бидай, көк жоңышқа) және шіріген, көгерген жем-шөп беру. Емі: алғашқы 2—3 күн тұяқтарын суық суға езілген сазға батырады, ауру аяғын жіліншегінен төмен қарай ысқылайды.
аяғына жем (қан) түсті
Суытпай отқа қойылғандықтан жылқы малының аяғының ісіп ауруы, ақсай қалуы.

Қуралұлы А. Қазақ дәстүрлі медениетінің энциклопедиялық сөздігі.— Алматы: «Сездік-Словарь» . 2007.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Смотреть что такое "жемтүсу" в других словарях:

  • жемтірілу — жемтіріл етістігінің қимыл атауы …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • жемтірлену — жемтірлен етістігінің қимыл атауы …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • жемтірлен — ет. Тозу, жұлма жұлма болу; жемтірілу. Қарт көзі теректің ж е м т і р л е н г е н түбіне түсті (К. Сегізбаев, Ашылмаған сыр, 28). Майланып матасы ж е м т і р л е н і п қалған ескі ағаш столдың басында Қамбар жалғыз өзі шоқиып отыр екен (О. Бөкеев …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • жемтұзақ — зат. Бір ұшына жем байланған жіңішке жіп. Қомағайланған құс жемді қарбытып жеп жүріп, ж е м т ұ з а қ т ы да қылғып өтеді. Ж е м т ұ з а қ қайтып аузынан шықпай, құс ұсталады (Б. Кәмалашұлы: Ана тілі, 11. 03. 1993, 4) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • жемтік жесін, жемітін жегір — (Гур., Маңғ.) қарғыс сөз …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • жемсік — жемтік (С. Аман., ВДИКЯ) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • қарақұс — зат. зоол. Түсі көбінесе қара қоңыр, өлексеге, жемтікке үйір, ірі жыртқыш құс. зат. кәсіб. Қайықтың тұмсығы. зат. анат. Бастың желке жақ шығыңқы тұсы, шүйде …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • құзғын — зат. Өлексені жемтік ететін қарға тұқымдас құс …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • зуза — (Монғ.) екі найза арасын шылбыр арқанмен торлап, үстіне шапан шақпыт төсеп жұмсақтаған көтерме төсекше. Төрт жігіт, екі найзаның ұшын ат үстінен қолдасып жүреді. Не найза ұшынан шылбырын байлап, келесі ұшын тақымға басып отырады. Ауруды да,… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • әлет — Түн әлетінде. Түн мезгілінде, түн кезінде. Осыдан кейін арам қатқан жемтікті тауып жеген бір екі үлкен жыртқыш аң жылқыларға күн сайын т ү н ә л е т і н д е шабуыл жасайтынды шығарады (Ә. Көшімов, Жас аңшы, 92) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»